Wat zijn AI-tools? AI-tools zijn softwareprogramma’s die gebruikmaken van kunstmatige intelligentie om taken voor je uit te voeren. Denk aan taalmodellen zoals ChatGPT van OpenAI, maar ook vergelijkbare diensten (Google Bard, Microsoft Copilot, enzovoort). Deze tools begrijpen én genereren tekst op basis van jouw vragen of opdrachten. Je vindt ze vaak via websites of apps: bijvoorbeeld de webinterface van ChatGPT (via chat.openai.com) of de nieuwe ChatGPT-apps voor je smartphone. Ook sommige productiviteitstools (zoals tekstverwerkingsprogramma’s) hebben inmiddels ingebouwde AI-assistenten. In de praktijk betekent dit dat je computer of telefoon extra slim wordt en jou kan helpen met schrijven, informatie ophalen of zelfs ideeën bedenken.

Waar vind je AI-tools? De bekendste is ChatGPT (te vinden op OpenAI’s site). Daarnaast heeft Google “Bard” en Microsoft heeft “Copilot” geïntegreerd in Windows en Office. Veel bedrijven voegen AI-ondersteuning toe aan hun apps: bijvoorbeeld tekst- en e-mailprogramma’s kunnen nu slimme suggesties doen. Ook zijn er speciale apps (Android, iOS) waarmee je kunt chatten met AI. Zoek bijvoorbeeld in de app-store naar “AI chatbot” of “AI writer”, of kijk in de instellingen van apps als Gmail of Google Docs. Vaak is het al gratis; soms moet je inloggen met een account.

AI in e-mails en teksten gebruiken: Eén van de handigste toepassingen is hulp bij schrijven. Krijg je geen tekst op papier? Geef in ChatGPT een opdracht als “Schrijf een voorbeeld-e-mail om een afspraak te annuleren” of “Herschrijf deze zin formeel”. De AI kan dan snel een concept opstellen of je zinnen nakijken. Je kunt ook vragen om bullet-pointlijsten of kernpunten van een tekst te maken. Stel bijvoorbeeld: “Herschrijf deze e-mail in nette zakelijke toon” of “Vat de belangrijkste punten uit deze tekst samen”. Dit bespaart je tijd en moeite, vooral als je niet zeker weet hoe je iets moet verwoorden.

  • Voorbeeld: Je kunt een concept-e-mail tikken en ChatGPT laten finetunen. Bijvoorbeeld: “Zorg dat deze e-mail vriendelijker klinkt” of “Maak het korter tot maximaal 150 woorden”.
  • Opmerking: Controleer altijd zelf even of de inhoud klopt en geen onbedoelde fouten bevat.

Samenvattingen maken: Heb je een lang document of artikel? AI kan in één keer samenvatten wat de hoofdlijnen zijn. Kopieer de tekst in de chat of geef een link en vraag: “Geef me een beknopte samenvatting”. Je krijgt dan vaak binnen seconden een lijstje of korte alinea met de kernideeën. Dit is handig bij studie, werk of het doornemen van nieuws. Let er wel op dat de samenvatting niet per se alle nuances bevat; gebruik het vooral om snel te overzien waar het over gaat.

  • Tip: Vraag expliciet om het aantal woorden of een bepaalde structuur. Bijvoorbeeld: “Vat dit artikel in 100 woorden samen” of “Maak een bullet-list van de belangrijkste punten”. Een duidelijke opdracht (prompt) helpt de AI het gewenste formaat te volgen.

Leren en studeren: Stel dat je iets nieuws moet leren. AI-tools kunnen complexe onderwerpen in begrijpelijke taal uitleggen. Vraag bijvoorbeeld “Leg uit hoe fotosynthese werkt, maar dan simpel” of “Geef me vijf quizvragen over de Tweede Wereldoorlog”. ChatGPT kan in meerdere talen uitleggen, voorbeelden geven en zelfs begrippen vergelijken. Voor leerlingen of studenten is het een extra leerhulp naast boeken of klas. Je kunt ook nieuwe woordjes leren, moeilijke definities laten herformuleren of stap-voor-stap oplossingen voor rekenvragen laten uitleggen. Let op: Laat de AI geen exacte antwoorden op toetsvragen geven zonder eerst zelf te denken, anders leer je er minder van.

  • Voorbeeld: Vroeg ChatGPT: “Ben ik klaar voor mijn natuurkunde-examen? Geef me een korte uitleg en oefenvragen over zwaartekracht.” Het geeft dan uitleg en stelt er een paar voorbeeldvragen bij.

Brainstormen en creativiteit: AI is uitstekend in het genereren van ideeën. Heb je bijvoorbeeld een cadeau nodig, nieuwe recepten, of een thema voor een feestje? Geef wat context en laat AI met suggesties komen. Bijvoorbeeld: “Ik organiseer een budgetvriendelijk vrijgezellenfeest in de winter. Noem 5 originele ideeën.” of “Bedenk 3 maaltijdsuggesties voor een vegetarisch diner.” Je krijgt meestal een aantal concrete voorstellen waar je zelf verder mee kunt. Voor schrijvers kan ChatGPT helpen bij een creatieve start: prompt het om personages, verhaallijnen of plotwendingen te verzinnen. Zo’n brainstorm is snel en maakt nieuwe invalshoeken zichtbaar.

  • Praktisch voorbeeld: “Ik wil een artikel schrijven over duurzaamheid. Wat zijn mogelijke invalshoeken en titels?” De AI kan dan een lijst met thema’s en pakkende titels geven.

Reisplanning: AI-tools kunnen je ook helpen bij het plannen van een reis. Heb je een nieuwe bestemming op het oog? Vraag bijvoorbeeld: “Geef een 5-daags reisadvies voor Barcelona met een beperkt budget.” of “Wat zijn leuke dagjes uit rond de Veluwe?”. ChatGPT verzamelt informatie over bezienswaardigheden, reisroutes, en budgettips. Let wel op dat AI-informatie soms niet actueel is: controleer altijd actuele reisadviezen, openingstijden of coronamaatregelen via officiële bronnen. Maar het is een snelle manier om een basisplan te maken.

Heldere prompts voor betere resultaten: Hoe duidelijker jij je opdracht formuleert, hoe beter de AI begrijpt wat je wilt. Geef voldoende details zoals onderwerp, toon en lengte. In plaats van “Schrijf iets over de herfst”, kun je beter vragen: “Schrijf een inspirerende Instagram-tekst van 50 woorden over herfstkleuren en wandelen in het bos.” Je kunt ook aangeven in welke vorm je het antwoord wil: bijvoorbeeld “Maak er een lijstje van” of “Schrijf in de vorm van een verhaal.” Het stellen van vervolgvragen helpt ook: je kunt een antwoord aanpassen door te reageren met “Korter”, “meer feiten”, of “leg het simpel uit voor een kind”. Op die manier stel je een soort dialoog op die de informatie steeds verfijnt.

Let op privacy: Hoewel AI heel handig is, moet je opletten met wat je deelt. Geef nooit gevoelige persoonlijke gegevens zoals je burgerservicenummer, adres, wachtwoorden of financiële informatie aan een AI-chatbot. De makers (zoals OpenAI) bewaren conversaties om de service te verbeteren, dus hou het veilig en anoniem. Vermijd ook medische of juridische adviezen: AI kan fouten maken of niet alle nuances kennen. Gebruik het niet voor privézaken die je echt geheim wilt houden. Bij spraakassistenten (waar we later op ingaan) geldt hetzelfde: bekijk hoe je jouw stemopnames kunt beheren in de instellingen. Algemene tip: zie AI als een slimme assistent, maar blijf zelf de baas over je eigen gegevens en controleer altijd de output.

AI-tools kunnen je leven een stuk makkelijker maken – van e-mails schrijven tot creatieve inspiratie – zolang je helder en verstandig instructies geeft en voorzichtig bent met privacy.