AI-gegenereerde content komt tegenwoordig overal voor. Van grappige plaatjes tot manipulaties van nieuwsbeelden. Gelukkig zijn er eenvoudige visuele kenmerken waaraan je zo’n AI-afbeelding of -video kunt herkennen. Hieronder 5 makkelijke checks om te zien of iets door AI is gemaakt:

  1. Onnatuurlijke details: Let op detailfouten. Zijn er rare kanten aan handen of objecten? AI heeft moeite met vingers en nauwkeurige contouren. Soms zie je vingers die allemaal even lang zijn, zes vingers, of handen die vreemd ‘zweven’. Ook mensen ogen in AI-beelden soms onnatuurlijk: de ogen kunnen geen heldere reflecties hebben, of de blik gaat twee kanten op. Controleer kleding of voorwerpen: teksten op kleren of borden zijn vaak onscherp of onleesbaar (wat in het echte leven niet zo is).
  2. Bizarre verhoudingen: Kijk of alles er symmetrisch en perfect uitziet. AI maakt soms beelden die “té mooi” zijn: dramatische belichting, overdreven kleurverzadiging en herhalende patronen. Zo’n afbeelding kan klinisch aanvoelen. Let op de algemene compositie: zijn er mensen zonder duidelijk gezicht of ontbreken puzzelstukken? In het voorbeeld hieronder (gegenereerd met AI) is een legpuzzel niet compleet en is de achtergrond vager weergegeven. Zulke imperfecties in een ogenschijnlijk normale foto kunnen erop wijzen dat het een AI-creatie is.In deze door AI gemaakte woonkamerfoto zijn afwijkingen te zien: de hond heeft geen duidelijke realistische vacht, een kind mist een gezicht, en een stoelpoot ontbreekt (rode cirkels). Radar AVROTROS merkte dat AI moeite heeft met objecten in de achtergrond en met complex licht.
  3. Ongemakkelijk gevoel (Uncanny Valley): Zoals experts opmerken, voelt iets niet helemaal pluis vaak aan als er iets mis is. Dit wordt het uncanny valley-effect genoemd: een mens lijkt heel echt, maar er zit een subtiele onbestemdheid in de ogen of bewegingen. Als een afbeelding of video je ongemakkelijk maakt zonder duidelijke reden – bijvoorbeeld doordat de blik of houding vreemd aanvoelt – check dan extra goed. Het is een intuïtieve waarschuwingssignaal dat het kunstmatig kan zijn.
  4. Schaduwen en belichting: AI heeft moeite met natuurwetten in beelden. Vooral in complexe omgevingen (zoals binnen met ramen en lampen) verschijnen schaduwen op verkeerde plekken. Let op of licht en donker consequent zijn. In AI-foto’s zie je vaak vloeiende texturen in oppervlakken waar je ruwheid verwacht, of reflecties die niet kloppen. Vergroot de afbeelding (zoom in) om vlekken of pixel-artefacten te spotten: sommige delen kunnen wazig of uitgerekt zijn (zie bijvoorbeeld het vlekkerige speelgoed op de grond in de voorbeeldfoto).
  5. Gebruik hulpmiddelen: Bij twijfel zijn er hulpmiddelen beschikbaar:
    • Zoek op internet: Upload de foto naar Google Afbeeldingen of TinEye. Vindt Google geen match of alleen onbetrouwbare vermeldingen, dan is het waarschijnlijk iets wat niet van het web komt en mogelijk door AI is gemaakt.
    • Specifieke AI-detectietools: Er bestaan webtools zoals Deepware Scanner die kunnen aangeven of een video of foto nep is. Ook experimentele plugins zoals de ‘DeepFake-o-meter’ zijn in ontwikkeling. Deze zijn niet altijd 100% betrouwbaar, maar kunnen een extra indicatie geven.

Met deze checks herken je al veel voorkomende fouten: onnatuurlijke handen of ogen, inconsistent licht of onlogische details. Wees nieuwsgierig en verdiep je erin. De beste tip? Neem de tijd om een beeld goed te bekijken, zoals Radar suggereert: je brein pikt vaak snel onjuistheden op als je goed kijkt. Zo raak je minder snel de dupe van misleidende AI-beelden.